Hittestress, ook in Zeeland!
Tot voor kort werd gedacht dat hitte in Zeeland niet of nauwelijks een probleem is, maar dat beeld kantelt. Het wordt steeds duidelijker dat nabijheid van water geen garantie is voor verkoeling, zeker niet in de nachten. Door het vele oppervlaktewater in Zeeland zien we juist dat in warme perioden Zeeland nu al de hoogste nachttemperatuur van Nederland heeft.
Tijdens warme zomers is het in steden vaak warmer dan in het omliggende gebied. Dat scheelt soms wel 6 graden! Vooral ’s nachts koelt het in de stad soms lastig af. Dit verschijnsel wordt ook wel het hitte-eiland-effect genoemd. Tot nu toe was kennis over hittestress vooral gebaseerd op onderzoek in grote steden. Minder duidelijk is in hoeverre dit fenomeen ook speelt in landelijke en/of waterrijke regio’s als Zeeland. Daarom onderzocht Wageningen Environmental Research in opdracht van de gezamenlijke Zeeuwse overheden hoe het zit in onze provincie. Dat gebeurde in het kader van het Interreg-project Cool Towns.
Rapportage hittemetingen Cool Towns
De studie geeft veel nieuwe inzichten als het gaat om de omstandigheden die aanleiding kunnen geven tot hittestress in Zeeland. Wageningen Environmental Research heeft van 2018 t/m 2021 daarom metingen uitgevoerd in Middelburg, Vlissingen en Heinkenszand. De gegevens van eerdere jaren (2018-2020) zijn al eerder geanalyseerd in jaarlijkse rapportages. ’Rapportage hittemetingen Cool Towns’ geeft een overzicht van de metingen in 2021. Daarnaast zijn de gegevens over de afgelopen vier jaar opnieuw geanalyseerd en samengevat, en worden er conclusies getrokken over het risico op hittestress in Zeeland. U vindt alle conclusies en resultaten in het rapport.
Hitte-eiland effect
De metingen laten zien dat vooral ’s nachts de temperaturen in bebouwd gebied hoger liggen dan in de landelijke omgeving. Dit houdt in dat het bekende hitte-eiland effect ook in Zeeland een rol speelt. In de meer versteende wijken in bijvoorbeeld Middelburg en Vlissingen liep de intensiteit van het hitte-eiland soms op tot wel meer dan 6°C.
Invloed van groen en zee
De metingen van afgelopen jaren laten zien dat groen, schaduw en lagere dichtheid van bebouwing een positief effect hebben op de mate waarin hittestress voorkomt. Tijdens de nacht koelen de locaties met een hoge mate van verstening en bebouwing minder snel af; de warmte blijft er ‘hangen’. In groenere buitenwijken werden minder warme en tropische nachten geteld dan in de binnensteden. Het maximale hitte-eiland effect neemt af bij toename van groen in een bebouwd gebied.
De metingen vormen ook een
aanwijzing
dat de nabijheid van de zee niet automatisch
zorgt voor verkoeling in Zeeland. De invloed van de zee hangt naast de watertemperatuur onder andere af van windrichting. Vooral ’s nachts kan de zee ervoor zorgen dat het minder afkoelt en Zeeland de hoogste nachttemperatuur heeft van heel Nederland. Deze bevindingen worden bevestigd door een onderzoek van HZ | University of Applied Sciences naar het hitte-eilandeffect en mate van hittestress in Zeeland.
Waarom is hittestress een probleem?
Bij hitte moet het menselijk lichaam harder werken om op temperatuur te blijven. Mensen slapen slechter door de hoge nachttemperatuur, waardoor de arbeidsproductiviteit afneemt. Bij langdurige (extreme) hitte, zoals hittegolven, zin kwetsbare groepen extra benadeeld. Een hittegolf leidt daarom tot extra ziekenhuisopnames en overlijdens. Naar verwachting zullen hittegolven ook steeds vaker voorkomen en langer duren. Hittegolven duren momenteel maximaal een aantal dagen. Dit kan in de toekomst oplopen tot 2 tot 3 weken.
Ook de Zeeuwse natuur staat onder druk. Niet alleen door meer en langere hittegolven, maar ook door de geleidelijke temperatuurstijging en het veranderende klimaat. Zachtere winters, hetere zomers en de verschuiving van klimaatzones zorgen ervoor dat de omgeving en het leven om ons heen verandert.
Wat kunt u doen?
Als het extreem warm is (boven de 30°C), is het belangrijk om voor verkoeling te zorgen. Zoek schaduw op, het liefst in combinatie met water en een beetje wind. Ventileer ’s nachts goed én veilig. Drink ook genoeg water. Heeft u een tuin of balkon? Om op de langere termijn ook goed voorbereid te zijn voor een warme zomer kunt u ook maatregelen nemen in en om de woning. In het algemeen geldt: hoe meer groen, hoe beter. Zorg voor schaduw door middel van planten of een boom. Ook is het goed om na te denken over materiaalgebruik. Lichte kleuren warmen minder op dan donkere. Heeft u een plat tot licht schuin dak? Dan is een 'groen dak' wellicht ook iets voor u. Dat zorgt namelijk voor extra verkoeling in de zomer.
Benieuwd naar wat u nog meer zelf kunt doen om bij te dragen aan een hittebestendiger Zeeland? Kijk dan op www.zeelandverandertmee.nl