PFAS

De Provincie Zeeland maakt zich zorgen over de aanwezigheid en effecten van PFAS in het milieu, in het bijzonder in de Westerschelde. De Provincie heeft weinig bevoegdheden op dit gebied maar wil wel zoveel mogelijk informatie verzamelen.

Tot voor kort was er nog weinig onderzoek naar PFAS specifiek voor Zeeland gedaan. De Provincie Zeeland heeft daarom opdracht gegeven aan het RIVM om onderzoek te doen naar de voedselveiligheid in de Westerschelde. Uit dat onderzoek blijkt dat je beter geen zelfgevangen vis uit de Westerschelde kunt eten. Dat is ook het advies van de GGD Zeeland. Zelfgeraapte schelpdieren kunnen slechts beperkt worden gegeten. Bekijk voor meer informatie het nieuwsbericht dat hierover is verschenen.

Woensdag 13 juli 2022 van 19.00 tot 20.00 uur vindt een webinar plaats over de PFAS problematiek in de Westerschelde. De webinar is vooral bedoeld voor gemeenteraadsleden van de gemeenten rond de Westerschelde, maar iedereen die hierin geïnteresseerd is kan kijken. De webinar is live te volgen, aanmelden kan via Webinar PFAS (royalcast.com). De webinar is live maar ook later terug te zien via deze link.

Schade door PFAS

Het Rijk en de Provincie Zeeland verkennen de mogelijkheden om de schade die wordt toegebracht door PFAS in de Westerschelde te verhalen. Dit naar aanleiding van een aangenomen motie in de Tweede Kamer en vragen in Provinciale Staten. Na de verkenning worden mogelijke stappen bepaald. Bedrijven en organisaties die schade ondervinden van de PFAS in de Westerschelde en op de hoogte gehouden willen worden van de eventuele stappen die gezet gaan worden kunnen zich hiervoor aanmelden via pfas@zeeland.nl.

Coördinatoren

Om de PFAS-problematiek in Zeeland aan te pakken, hebben zowel het Rijk als de provincie in maart een coördinator aangesteld. Liz van Duin (directeur Waterkwaliteit, Ondergrond en Marien) zal ministeries en rijksinstellingen aanspreken en Maarten de Hoog (voormalig directielid DCMR Milieudienst Rijnmond) neemt de coördinatie van provinciale taken op zich. Ze hebben een gelijke verantwoordelijkheid en moeten samen de PFAS-problematiek stroomlijnen en partijen waar nodig aansporen.

Zwemwater

Jaarlijks moeten Gedeputeerde Staten een officiële lijst met zwemwaterlocaties vaststellen. In deze lijst staan alle Zeeuwse zwemwaterlocaties die gecontroleerd worden op waterkwaliteit, veiligheid en inrichting. Dit jaar komen er extra metingen op PFAS bij drie zwemwaterlocaties in de Westerschelde. Uit een risicobeoordeling van het RIVM blijkt dat zwemmen in de Westerschelde voor wat betreft PFAS geen gezondheidsrisico's met zich meebrengt.

Informatiebijeenkomst

Woensdag 20 oktober 2021 vond een digitale informatiebijeenkomst plaats over PFAS. Deze is terug te bekijken op https://bit.ly/InformatiebijeenkomstPFAS

Poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) is een groep chemische stoffen die door de mens zijn gemaakt. Voorbeelden van PFAS zijn PFOA (perfluoroctaanzuur), PFOS (perfluoroctaansulfonaten) en GenX. De stoffen uit de PFAS-groep zijn onder andere water-, vet- en vuilafstotend. Ze worden toegepast in verschillende producten, zoals voedselverpakkingsmaterialen, blusschuim en anti-aanbaklagen van pannen. Ook worden ze gebruikt in verschillende industriële toepassingen en processen. Kijk voor meer informatie over waar PFAS in zit op

www.waarzitwatin.nl

PFAS kunnen in het milieu terechtkomen tijdens productie, gebruik en in het afvalstadium. Eenmaal in het milieu blijven ze daar aanwezig en kunnen in kleine hoeveelheden terecht komen in voedsel of drinkwater.

Gezondheid

Er is ook steeds meer bekend over de nadelige effecten van stoffen uit de PFAS-groep op de gezondheid. Op 4 juni 2021 is de Kamer door het RIVM geïnformeerd over een opinie van de Europese voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) met de conclusie dat de blootstelling van mensen aan PFAS in Nederland op dit moment hoger wordt ingeschat dan de EFSA waarden. Omdat deze EFSA grenswaarden gebaseerd zijn op levenslange blootstelling betekent een tijdelijke overschrijding geen acuut gezondheidsrisico. Het is wel noodzakelijk om actie te ondernemen om de blootstelling van mensen aan PFAS via voedsel, drinkwater en andere bronnen te verminderen en nadere onderzoeken te doen.

Kijk voor meer informatie en vragen en antwoorden over PFAS op de website van het RIVM.

Bevoegd gezag

Er zijn rondom de Westerschelde en het Kanaal van Gent naar Terneuzen veel overheden die allen een gedeeltelijke bevoegdheid hebben. Met zoveel verschillende bevoegdheden is het lastig het probleem als geheel aan te pakken. Daarbij komt dat het nu nog niet duidelijk is waar de PFAS precies vandaan komt, zeker omdat het zowel in de Westerschelde als het kanaal van Gent naar Terneuzen gemeten word. Dat betekent meerdere bronnen die verantwoordelijk zijn voor de verspreiding van de PFAS.

Vlaanderen

In 2021 is gebleken dat een in Antwerpen gevestigd bedrijf (3M) mogelijk illegale PFAS loost. Uit de recente data analyse van RWS blijkt een sterk verhoogde concentratie PFAS in de Westerschelde. Het lijkt erop dat veel PFAS verontreiniging via België binnenkomt. Het heeft daarmee een internationale dimensie. De Provincie heeft daarom het Rijk gevraagd de coördinatie op zich te nemen. Daarnaast vraagt ze met een aparte brief aan de Vlaamse overheden om Zeeland te informeren over ontwikkelingen in dit dossier.

Ook vindt de Provincie het belangrijk dat er grenswaarden en andere normen worden vastgesteld voor PFAS en ze zal daarop aandringen bij het Rijk en Europa.

Hedwige: datarapport PFAS in ‘jong’ slib Westerschelde gereed

Naast onderzoeken gericht op voedselveiligheid en zwemmen, wordt ook gekeken naar mogelijke effecten en risico’s van PFAS op de projecten uit het Natuurpakket Westerschelde. E;en van de projecten is het Hedwige-Prosperproject waarmee Provincie Zeeland in opdracht van het Rijk zorgt voor zo’n 300 hectare nieuwe getijdennatuur in de Westerschelde. Het datarapport naar PFAS in vers gesedimenteerd materiaal (relatief jong slib) uit de buurt van de Hedwigepolder is inmiddels opgeleverd.

Tot nu toe is uitgegaan van de gehaltes PFAS in zwevend stof om de toekomstige bodemkwaliteit van de Hedwigepolder te voorspellen. Door vers aangeslibd materiaal te bemonsteren en te bemeten kan een beter beeld worden gekregen van die toekomstige bodemkwaliteit. Daarom heeft Provincie Zeeland opdracht gegeven aan de kennisinstituten Wageningen Marine Research (WMR) en Deltares om aanvullend onderzoek uit te voeren. Dit onderzoek was gericht op PFAS gehaltes in vers aangeslibd materiaal. Hiervoor is in de periode maart-april slib verzameld nabij de Vlaams-Nederlandse grens en zijn voor een duur van twee weken sedimentvallen geplaatst om slib in te vangen. Het datarapport is nu gereed en wordt aangeboden aan het Rijk. Het rapport vormt een bouwsteen voor de ministers voor Natuur & Stikstof en Infrastructuur & Waterstaat om voor 1 juli 2022 een besluit te nemen over de planning van het terugbrengen van eb en vloed in de Hedwigepolder.

Rapporten:

De Provincie publiceert de voor dit dossier relevante rapporten die zijn verschenen . Deze lijst is niet definitief maar zal gaandeweg verder aangevuld worden met nieuwe of onlangs aan ons toegezonden rapporten.

Het rapport 'Erosie Scheldeschorren in de Hedwige-Prosperpolder bij het geoptimaliseerde Rijksinrichtingsplan' uit mei 2022 van het Waterbouwkundig laboratorium Vlaanderen en het briefrapport van het aanvullende PFAS onderzoek Hedwige uit maart 2022 van MH Poly Consultants & Engineers BV zijn niet digitaal toegankelijk dus kunnen niet op onze website geplaatst worden. Als u deze rapporten wilt ontvangen kunt u die opvragen via communicatie@zeeland.nl.