[In beweging] De kracht van sport en bewegen
Onze provincie heeft 125.000 chronisch zieken, de motoriek van jonge kinderen gaat achteruit en een derde van de Zeeuwen beweegt niet of nauwelijks. Serieuze feiten die om een serieuze aanpak vragen. Daarvoor zorgt SportZeeland. Door partijen aan elkaar te verbinden, initiatieven aan te jagen en betekenis te geven aan sport, beweging en gezondheid in Zeeland.
Sporten en bewegen is voor iedereen belangrijk. Het heeft zoveel positieve effecten voor de gezondheid en daarnaast maakt het de deelname aan de samenleving makkelijker. Zo leer je mensen kennen door te sporten, kom je sneller buiten of spreek je gezellig af met een sportmaatje. Iedere dag voldoende in beweging zijn, is dus belangrijk voor een goede gezondheid en nog zoveel meer.
Beweegrichtlijnen
Maar, wanneer beweeg je nou eigenlijk voldoende? Volgens de richtlijnen voor gezond bewegen van de Wereldgezondheidsorganisatie moeten mensen van 18-64 jaar per week minimaal 150-300 minuten matig intensief of 75-150 minuten intensief bewegen. Daar horen ook minimaal twee keer per week spierversterkende oefeningen bij voor alle grote spiergroepen, zoals de bovenbenen. Voor de 65-plusser komen daar balansoefeningen bij om het risico op vallen te voorkomen.
Voor jongeren van 5-17 jaar is de richtlijn 60 minuten per dag matig tot intensief bewegen en minimaal drie keer per week bewegen op hoge intensiteit, in combinatie met spier- en botversterkende oefeningen. Voor alle doelgroepen is het verstandig het zitten en de schermtijd serieus te verminderen. Normale dagelijkse activiteiten zoals traplopen, wandelen, fietsen, tuinieren of klussen vallen gelukkig ook prima binnen de beweegrichtlijnen.
Zeeuws Sportakkoord
Op 7 maart 2019 is het Zeeuws Sportakkoord ‘Sport Verenigt Zeeland’ getekend. Inmiddels zijn in alle Zeeuwse gemeenten groepen aan de slag gegaan met activiteiten uit hun eigen lokale sportakkoord. SportZeeland voert het Zeeuws Sportakkoord uit in Zeeland. Samen met onderwijs- en gezondheidsinstellingen, sportverenigingen, bedrijven en overheden werkt de organisatie aan een vitale en actieve leefstijl voor alle Zeeuwen. Dat doet SportZeeland door sport- en beweegprogramma’s voor jong en oud te coördineren en te ontwikkelen.
Beweegschool
Bewegen is dus belangrijk voor alle leeftijden. Patrick Vader van SportZeeland: “Op jonge leeftijd beginnen met bewegen draagt bij aan een gezonde ontwikkeling van kinderen. Kinderen zitten heel vaak op de tablet of hun smartphone en spelen minder buiten dan vroeger. Nu is dat zo’n zeven uur per week, terwijl dat vroeger zo’n dertig uur was. Het zijn indicatoren die laten zien dat het slecht gaat met de motoriek van kinderen. Daar hebben we een plan voor gemaakt: de Beweegschool.”
Kindcentrum Nobel in Hulst, waar basisschool de Nobelhorst en kinderopvang De Tivoli onder vallen, was de eerste beweegschool van Zeeland. Hier is bewegen net zo gewoon als twee keer per dag je tanden poetsen. Marjolein Corijn, directrice van basisschool De Nobelhorst: “Niets werkt zo verbindend als sport en daaraan samen plezier beleven. Ervaren met je hele lijf en vertrouwen opbouwen in bewegen is iets wat je elk kind gunt. Daarvoor moet je eigenlijk gewoon de ruimte krijgen om te ervaren, daarin te groeien en te floreren! Daarom besteden we daar knetterveel aandacht aan en zijn we beweegschool ++ met ons kindcentrum voor 0-12-jarigen.”
Zo is er dagelijks bewegen voor dreumesen, en bewegen alle peuters er met Nijntje. Voor de 4-12-jarigen is er de Daily Mile en organiseren ze zogenoemde Talent-ateliers voor 3-12-jarigen. Oftewel een keer in de week intensief bewegen en kennismaken met allerlei sporten, zoals judo, dans, atletiek en/of balsporten. Dit gebeurt onder leiding van ervaren sportdocenten of trainers van de desbetreffende sport. Christien d’Hondt van Kinderopvang De Tivoli: “Het bewegen is geen leuk project dat we er ‘even’ bij doen. We passen het in ons dagelijks handelen in en zijn hierover zó enthousiast dat we zelf ook lekker meedoen! We werken samen met beweegprofessionals met passie voor bewegen, dat versterkt onze pedagogisch professionals en het inspireert de kinderen. Het is niet meer weg te denken uit ons ontwikkelaanbod voor kinderen. Ook maken we de ouders deelgenoot door bijvoorbeeld informatie met tips uit het Nijntje beweegprogramma met hen te delen, zodat ze ook makkelijk thuis samen kunnen bewegen.”
Patrick Vader kan alleen maar glimlachen bij zoveel passie en enthousiasme: “We hopen dat uiteindelijk alle 180 basisscholen in Zeeland beweegschool willen zijn, zodat we overal gelukkige en gezonde kinderen zien. Kinderen die ook blijven bewegen als ze naar de middelbare school gaan.”
Samen buiten bewegen
Mensen geven aan graag in de buitenlucht te bewegen. Zeeland in Beweging is een van de partners die samenwerken met SportZeeland. Projectleider Mireille Huiszoon-la Grand van Zeeland in Beweging, loopt zelf hard (marathons) en slaat graag een balletje op de tennisbaan. “Dat klopt. Ons leefstijlprogramma sluit goed aan bij deze drijfveer van mensen en is gebaseerd op bewegen door te wandelen en dat doen we vooral in de buitenlucht.” Onder andere huisartsen, fysiotherapeuten en diëtisten verwijzen deelnemers naar Zeeland in Beweging. Dit zijn mensen met chronische aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, diabetes, astma/COPD of mensen met een verhoogd risico hierop. Daarnaast mensen met overgewicht, en mensen die willen werken aan een gezonde leefstijl. “Bewegen levert al met een kleine inspanning een grote gezondheidswinst op. We zien dat mensen in twintig weken wandelen afvallen. Hun conditie wordt beter. Ze voelen zich fitter en we merken dat sommige mensen hierdoor ook minder medicijnen kunnen gaan gebruiken. Deelnemers zijn na afloop trots op zichzelf dat ze hun persoonlijk doel/resultaat gehaald hebben. Daarnaast ontstaan er mooie wandelgroepen die ook na het programma nog samen blijven doorwandelen!”
Plezier
De Provincie Zeeland draagt financieel bij aan bewegen in Zeeland. Ze geeft subsidies aan sportieve evenementen, zoals wielerwedstrijd de Grote Scheldeprijs, Kustmarathon Zeeland, Vestingcross Hulst en NK Surf Domburg. SportZeeland ontving onlangs 326.557 euro subsidie voor 2023 en in het Zeeuws Sportakkoord investeerde de Provincie Zeeland afgelopen collegeperiode jaarlijks 250.000 euro.
Voor gedeputeerde Jo-Annes de Bat, zelf fanatiek hardloper en voetbaltrainer in Goes, is deze financiële steun een logisch gevolg van de kracht van sport en bewegen voor de Zeeuwse samenleving. De Bat: “Het is zijn geld gewoon dubbel en dwars waard! Elke euro die we in sport en bewegen stoppen, levert een veelvoud aan rendement op weten we uit landelijke data. Dan heb ik het over gezondheidswinst, verminderd medicijngebruik, maar ook economische spin-off en promotionele waarde bij evenementen.” Voor De Bat is het plezier dat mensen aan sport en bewegen beleven het belangrijkste. “Kinderen die dolenthousiast over een sportveld rennen, ouderen die dankzij een wandelgroep uit hun isolement zijn gehaald, de trots op topprestaties. Dat is voor mij de echte pure kracht van sport en bewegen. Van mij hoeft echt niet iedereen een marathon te lopen, maar gewoon elke dag voldoende in beweging zijn met iets waar je plezier aan beleeft. Wandelen, fietsen, tennissen of wat je maar aanspreekt, liefst met anderen samen. Want in dat ‘samen’ zit de echte kracht en dat is niet in euro’s uit te drukken.”
Drijfveren om te sporten in Zeeland (bron: NOC*NSF)
- Ik vind het fijn om buiten te zijn (79%)
- Sporten helpt me gezonder worden (78%)
- Sporten helpt me mijn hoofd leeg te maken (75%)
Belemmeringen om te sporten in Zeeland (bron: NOC*NSF)
- Ik beweeg al voldoende gedurende de dag (48%)
- Ik heb liever andere hobby’s (47%)
- Ik heb nooit veel aan sport gedaan (44%)
Top-3 meest beoefende sporten onder volwassenen in Zeeland
- 65% wandelsport
- 48% wielrennen/toerfietsen (inclusief handbiken)
- 18% zwemsport (exclusief waterpolo)
Beeld bovenin: Bart van der Putten Fotografie