Restwarmte

Bij veel productieprocessen in fabrieken in Zeeland komt warmte vrij. De warmte die niet meer bruikbaar is voor de industrie, verdwijnt meestal via de schoorsteen of met het koelwater. Dit noemen we ‘restwarmte’. In plaats van te verdwijnen, kan restwarmte ook ergens anders gebruikt worden om energie te besparen en de uitstoot van CO2 te verminderen. Bedrijven moeten dan met elkaar worden verbonden via leidingen die warmte vervoeren. Of de warmte wordt met een ‘warmtenet’ van bedrijven naar woonwijken gebracht. De Provincie Zeeland moedigt bedrijven aan om restwarmte beschikbaar te stellen. Ook worden warmteleveranciers aangemoedigd om restwarmte van fabrieken naar woningen te brengen.

Voorlopig op kleine schaal

De Provincie werkt eraan om het energiegebruik te verminderen en restwarmte te benutten, met als doel om in 2050 CO2-neutraal te zijn. Deze ambitie staat in de Regionale Energie Strategie (RES).

De Provincie Zeeland en Smart Delta Resources (SDR, het samenwerkingsverband van de industrie in Zeeland) onderzoeken samen de mogelijkheden om restwarmte te gebruiken. Bijvoorbeeld vanuit het Sloegebied naar plaatsen op Zuid-Beveland en Walcheren en vanuit de Kanaalzone in Zeeuws-Vlaanderen naar woonkernen in de gemeente Terneuzen. Tot nu toe zijn op een aantal plekken bedrijven succesvol met elkaar verbonden. Zij wisselen restwarmte met elkaar uit. Bijvoorbeeld binnen de samenwerkingsverbanden Sloewarmte en Warmco.

Daarnaast ondersteunt Provincie Zeeland gemeenten bij het onderzoek naar de haalbaarheid van het verwarmen van huizen in woonwijken, door middel van warmtenetten met restwarmte. Of op kleinere schaal. Denk aan een groep bewoners die zich verenigt en zoekt naar een andere warmtebron (in plaats van gas) voor hun huizen. Dat kan met warmte (en koeling) uit water, bodemwarmte of zonnewarmte.

Projecten gericht op restwarmte

In Zeeland zijn diverse projecten en samenwerkingsverbanden actief die zich richten op het gebruik van restwarmte. Hieronder volgen voorbeelden van verschillende initiatieven.

Sloewarmte

In het Sloegebied gebruiken de bedrijven Martens Havenontvangstinstallatie en Covra een deel van de restwarmte van de raffinaderij van Zeeland Refinery. Om de warmte van Zeeland Refinery naar Martens en Covra te brengen is een apart bedrijf opgericht: Sloewarmte. Sloewarmte is gestart met een subsidie van 1,5 miljoen euro uit de Green Deal Zeeland met het ministerie van Economische Zaken.

Warmco

In Terneuzen is al eerder een succesvolle restwarmtekoppeling gestart. Hierbij gebruiken glastuinbouwkassen de restwarmte en CO2 van kunstmestproducent Yara. Momenteel wordt gekeken of Warmco onderdeel kan worden van een groot warmtenet in de Gemeente Terneuzen. Op dit net kunnen industrie, bedrijven en woningen aangesloten worden.

Restwarmtekoppeling Wiskerke Onions en Lamb Weston in Kruiningen

De Provincie Zeeland verleende ook hier een Green Deal subsidie. De bedrijven Wiskerke Onions en Lamb Weston in Kruiningen ontvingen 800.000 euro voor het realiseren van een restwarmtekoppeling. Nergens ter wereld levert een frietproducent restwarmte bij de buren. In dit geval voor het drogen van uien. Daarnaast is het uniek dat twee internationale agro-food bedrijven zo succesvol samenwerken op het gebied van duurzaamheid . Wiskerke Onions gaf 1,6 miljoen euro uit aan het installeren van de restwarmtekoppeling. Lamb Weston biedt de restwarmte gratis aan en ontving ongeveer 13.000 euro subsidie van de Provincie Zeeland voor personeels- en ontwerpkosten.

Met de subsidies uit de Green Deal worden de betalingen die de bedrijven zelf doen ondersteund. Zo wordt de uitwisseling van restwarmte ook economisch haalbaar. Zonder subsidie zou de restwarmtekoppeling niet geïnstalleerd worden. En zou de energiebesparing en CO2 vermindering die nu wordt bereikt, niet plaatsvinden. Het project biedt mogelijkheden voor verdere uitbreiding naar andere bedrijven.

Warmtenet Gemeente Terneuzen

De Kanaalzone ligt in de omgeving van het Kanaal van Gent naar Terneuzen. Daar wordt veel energie gebruikt in fabrieken, waardoor veel restwarmte beschikbaar is. Er is onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om restwarmte van deze fabrieken naar woningen te brengen. Deze woningen worden dan eigenlijk de ‘koeltorens’ van de fabrieken. Uit de onderzoeken blijkt dat een warmtenet mogelijk de beste en goedkoopste is voor het zonder aardgas verwarmen van woningen in de Gemeente Terneuzen.

In Hoek wordt, samen met de Bewonersvereniging Warmte in Hoek, gewerkt aan de eerste fase van een groot warmtenet in de gemeente Terneuzen. Het is de bedoeling om samen met de industrie een groot warmtenet aan te leggen. Daar kunnen de industrie, bedrijven (waaronder de glastuinbouw via Warmco) en woningen in de grotere kernen van Terneuzen op aangesloten worden.

Warmtenet in Midden-Zeeland

In Sloegebied heeft vooral Zeeland Refinery veel restwarmte beschikbaar. Zelfs naast de warmtekoppeling die Zeeland Refinery al heeft met Martens en Covra. Als ook de grote waterstoffabrieken in het Sloegebied gerealiseerd worden, blijft er nog meer restwarmte over. Daarom loopt er onderzoek naar de mogelijkheden om restwarmte in de toekomst naar de gemeenten Vlissingen, Middelburg, Borsele, Goes en Kapelle te brengen.

Zeeuwse afspraken

SDR zette de eerste stap voor het uitvoeren van bovenstaande projecten. Economische Impuls Zeeland N.V. hielp hierbij. De gemeenten en de provincie hebben de nadere onderzoeken op zich genomen.

SDR is een samenwerking van energie-intensieve bedrijven in de Delta-regio. Door deze samenwerking worden energie en grondstoffen uitgewisseld om zo beter te kunnen concurreren op de markt en energiegebruik en het vrijkomen van CO2 te verlagen. SDR maakt de materiaal- en energiestromen van bedrijven zichtbaar en ontwikkelt plannen om energie- en materiaalstromen uit te wisselen. Binnen de SDR zijn vier aandachtsgebieden: