De Omgevingswet: onze omgeving maken we samen

U krijgt vanaf 1 januari 2024 dus met de Omgevingswet te maken als u iets in uw leefomgeving wilt veranderen. Bijvoorbeeld als u plannen heeft om uw huis te verbouwen, een evenement wilt organiseren of als u als ondernemer een loods wilt laten plaatsen naast uw bedrijfspand. U moet dan uitzoeken of u een vergunning Toestemming van een bestuursorgaan om een bepaalde handeling te verrichten of activiteit uit te voeren. nodig heeft of een melding moet doen. U kunt ook met de Omgevingswet te maken krijgen als iemand anders iets wil veranderen in uw woonomgeving. Bijvoorbeeld als uw buren een garage willen neerzetten of als een bedrijf in de buurt het kantoor wil vergroten.

Om duidelijkheid te krijgen, begint alles bij het digitale Omgevingsloket. Het nieuwe Omgevingsloket vervangt de drie bestaande loketten: het Omgevingsloket Online (ook wel OLO genoemd), het Activiteitenbesluit Internet Module (ook wel AIM genoemd) en ruimtelijkeplannen.nl. Met slechts één loket ontstaat voor u als inwoner, maar ook voor bedrijven en professionals een compleet beeld van wat kan en mag. Op een kaart kunt u zien welke regels er op een plek gelden. En met behulp van checkvragen kunt u nagaan of er op die plek een vergunning of melding nodig is. U dient vervolgens met één klik op de knop uw aanvraag Verzoek van iemand die ergens direct belang bij heeft. of melding in. Het Omgevingsloket levert de aanvraag dan automatisch af bij de juiste overheidsorganisatie(s). U hoeft dus niet meer van tevoren te weten bij welke overheid u voor welke vraag terecht kan. Deze manier van werken is een groot voordeel ten opzichte van de drie loketten die er waren voor omgevings(aan)vragen. Petra Smits, projectleider Omgevingswet bij de Provincie Zeeland: "De gedachte achter de Omgevingswet is dat het eenvoudiger moet. En dat zal het ook worden. Maar niet alles zal vanaf het allereerste moment helemaal vlekkeloos verlopen.  Na de invoering vindt er ook landelijk doorontwikkeling plaats, zodat bijvoorbeeld checkvragen steeds duidelijker worden geformuleerd en er meer informatie in het loket komt. Het zal echt leren zijn door te doen, ook voor ons zal het wennen zijn."

Hoe worden grotere plannen (dan vergunningen) eigenlijk getoetst aan de Omgevingswet? Smits: "Gemeenten kunnen daarvoor gaan werken met zogenoemde ‘Omgevingstafels’. Aan tafel zitten alle partijen bij elkaar die van belang zijn bij de behandeling van een groter project voordat de procedure  start. Het voordeel hiervan is dat alle partijen in een vroeg stadium betrokken zijn en advies kunnen geven over de terreinen waarin zij zijn gespecialiseerd. Daarbij kennen partijen het plan, zodat in de procedure snel(ler) kan worden besloten." Stel, het plan is het bouwen van een wijk op braakliggend terrein. Dan organiseert de gemeente een Omgevingstafel. Aan tafel zitten onder andere de initiatiefnemer bedenker zoals een projectontwikkelaar en/of een woningbouwvereniging voor de presentatie van de plannen, de betrokken gemeente voor de procesbewaking, de RUD Zeeland met adviezen over de juiste milieuvergunningen, de Veiligheidsregio die adviseert over allerlei veiligheidseisen, het waterschap over waterzaken, de Provincie die adviseert of de plannen passen binnen de Omgevingsvisie, de -verordening en natuurwetgeving (wonen er bijvoorbeeld rugstreeppadden of staan er bijzondere planten op het terrein).

Een rol aan deze tafels is óók weggelegd voor de GGD, want ‘gezondheid’ is belangrijk om mee te nemen in het advies om op een verantwoorde manier te kunnen bouwen. Ard van Pelt, adviseur Milieu en Gezondheid van de GGD: "Het is heel fijn dat ‘gezondheid’ wordt meegenomen in de Omgevingswet en wordt meegewogen in het advies voordat iets met een grote impact op de omgeving - en daarmee op de gezondheid van omwonenden en gebruikers - wordt gebouwd of aangelegd. Dit voorbeeld laat goed zien hoe breed het onderwerp gezondheid in relatie tot de Omgevingswet is. Bij de aanbouw van een wijk is het bijvoorbeeld belangrijk om rekening te houden met de aanleg van voldoende groen. En te kijken of de omgeving uitnodigt tot het maken van gezonde keuzes. Is er bijvoorbeeld een fietsvriendelijke route van de wijk naar scholen in de buurt of naar het centrum, zodat je sneller de fiets pakt in plaats van de auto? Ook vragen we als GGD aandacht voor de luchtkwaliteit. De milieunorm voor fijnstof als uitgangspunt nemen bij bouwplannen is bijvoorbeeld niet voldoende. Ook onder deze norm kunnen gezondheidsklachten optreden. Bij de aanleg van een nieuwe woonwijk wijzen we op de risico’s van luchtverontreiniging, zoals bijvoorbeeld door het (verkeerd) gebruik van houtkachels. We zijn dan ook heel blij dat we aan tafel zitten om zo onze aandachtpunten mee te kunnen geven. Maar ook door naar de aandachtspunten van de andere partijen te luisteren, kunnen we kansen die we zien met elkaar verbinden. Zo werken we als partijen slim met elkaar samen in plaats van langs elkaar heen. Ook kunnen we zo eventuele risico’s van tevoren meewegen en bespreken. Deze manier van werken, maakt de politieke besluitvorming completer. Dát is wat mij betreft écht beter geregeld met de nieuwe Omgevingswet."

Gedeputeerde Dick van der Velde: "Met de nieuwe Omgevingswet komt er meer aandacht voor overleg met de omgeving in plaats van het alleen toetsen aan de regels. Daar ben ik warm voorstander van. Want als je dat overleg al in een vroeg stadium doet, gaan mensen zich ook betrokken voelen bij wat er gaat komen."

Beeld: Rob Acket