Meten en Monitoren
In de ‘Strategisch plan aanpak Landelijk Gebied en Stikstof in Zeeland’ is monitoren één van de drie pijlers. Goed monitoren is nodig om te bepalen welke effecten de uitstoot van stikstof heeft op natuur en op economische ontwikkelingen. Ook willen we weten wat het effect van genomen maatregelen is. We kijken of we op meer plaatsen en continu de stikstofneerslag kunnen meten. De ontwikkeling van de natuur wordt regelmatig gecontroleerd. Ook houden we de economische ontwikkelingen goed in de gaten.
Stikstofviewer
De Provincie Zeeland heeft een 'Stikstofviewer'. Deze viewer geeft inzicht in stikstofdata voor Zeeland als geheel en voor elk Zeeuws Natura 2000-gebied afzonderlijk. U vindt er informatie over stikstofuitstoot en -neerslag in Zeeland. Ook zijn satellietdata vanaf 2019 in beeld gebracht om inzicht te krijgen in de concentratie NOx (stikstofoxiden) en NH3 (ammoniak) in de lucht. We zien dat in Zeeland vooral NOx in de lucht zit. De satellietbeelden bevestigen de inzichten van het AERIUS-model. Het AERIUS-model laat zien dat de stikstofneerslag in Zeeland voor een belangrijk deel van emissiebronnen buiten de provincie komt.
De viewer is niet bedoeld om effecten van individuele bronnen diepgaand in beeld te brengen. Het gekozen detailniveau is daarvoor niet geschikt .
AERIUS
Om een beeld te krijgen van de stikstofproblematiek in relatie tot natuur, worden in Nederland verschillende gegevens verzameld en gebruikt. AERIUS is het instrument waarmee neerslag (depositie) van stikstof op Natura 2000-gebieden binnen Nederland wordt berekend, gemonitord en geregistreerd. AERIUS is ontwikkeld en wordt beheerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
Met AERIUS Calculator is het mogelijk om de stikstofdepositie te berekenen. Op basis van de uitkomst kan bekeken worden of een vergunning vanuit de Wet Natuurbescherming nodig is.
AERIUS Monitor geeft informatie over de huidige en verwachte stikstofdepositie in Natura 2000-gebieden. Het programma geeft inzicht in de mate van overbelasting binnen Natura 2000-gebieden of op specifieke hectares.
Meetnetwerk RIVM
Het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieu (RIVM) meet de concentratie NOx (stikstofoxiden) en NH3 (ammoniak) in de lucht. Ook meten ze hoeveel van deze stoffen op de grond terechtkomt (depositie). De meetgegevens zijn openbaar en worden via verschillende websites beschikbaar gesteld.
Het Rijk wil het stikstof meetnetwerk uitbreiden en verbeteren. De Provincie Zeeland wil dit binnen onze provincie ook. Een meetnetwerk dat stikstofneerslag op meer plaatsen continu meet, kan zorgen voor meer inzicht, draagvlak en stimulans van maatregelen. Ook draagt het bij aan de verbetering van het AERIUS model boven Zeeland.
In opdracht van het Rijk werkt het RIVM op dit moment aan het uitbreiden van het aantal meetlocaties en -methoden in Zeeland. Op de afbeelding is een meetpunt van het RIVM op Zuid-Beveland te zien. Deze meet de concentratie ammoniak in het natuurgebied.
Sensor Meetnetwerk
In de provincie Zeeland meten we onder andere de hoeveelheid fijnstof en stikstof in de lucht. Dat doen we op verschillende locaties met sensoren. De inzet van sensormetingen is laagdrempelig en draagt bij aan inzicht in de luchtkwaliteit en verstorende bronnen. Het is belangrijk voor betrokkenheid van inwoners en bedrijven bij het thema luchtkwaliteit.
In het milieuprogramma van 2022 is besloten door te gaan met sensormetingen voor het meten van fijnstof. Dat doen we onder andere met (school)projecten en snuffelfietsen. Om beter inzicht in de stikstofuitstoot te krijgen willen we de komende jaren door heel Zeeland met sensoren NOx (stikstofoxiden) meten. Zodra er goede NH3 (ammoniak) sensoren zijn kan het sensormeetnetwerk verder uitgebreid worden.
Monitoren van de natuur
In Zeeland zien we de effecten van teveel stikstof vooral in de Natura 2000-gebieden Manteling van Walcheren en Kop van Schouwen.
Er worden verschillende onderzoeken gedaan om meer inzicht te krijgen in welke mate de hoge stikstofneerslag de kwaliteit van de Zeeuwse natuur beïnvloedt.
- Het verzuren van de bodem is een natuurlijk proces, maar dit kan versterkt worden door (te) veel stikstofneerslag. Door chemisch onderzoek van bodem en planten proberen we de invloed die de hoge stikstofdepositie heeft in te schatten.
- Ook meten we het stikstofgehalte in korstmossen. Korstmossen nemen stikstofverbindingen namelijk direct uit de lucht op. Ze krijgen nauwelijks stoffen binnen via de bodem. Ze geven dus een goede indicatie voor de hoeveelheid stikstof in de lucht in een gebied.
- In de Manteling van Walcheren en de Kop van Schouwen gaat het slecht met de eikenbossen. Een deel van deze bomen die daar soms al uit het einde van de 18de eeuw staan, sterft af. We proberen de oorzaak van de achteruitgang van de eiken te vinden. Dat doen we via bladchemie, bodemonderzoek en door de gezondheid van bomen te bekijken en beoordelen.
