[Interview] Ruimte voor hernieuwbare energie in Zeeland
De verwarming twee graden lager, zonnepanelen op het dak of het huis isoleren. Veel mensen proberen de laatste jaren energie te besparen. Dat is niet alleen goed voor hun portemonnee, het is ook goed voor het klimaat. Wereldwijd wordt er gewerkt aan de zogenoemde energietransitie . Wat is dat precies en waarom is die belangrijk? En wat is de rol van de Provincie daar eigenlijk in? Ilse Pama is coördinator van de Regionale Energiestrategie (RES) bij de Provincie. Zij vertelt er meer over.
Bij de verbranding van steenkool, olie en gas om energie op te wekken, komt veel CO2 vrij. Die vervuiling is niet goed voor het klimaat. Daarom moeten we over naar duurzamere energievormen. Die overgang noemen we de energietransitie . Dat is de overgang van fossiele brandstoffen (aardolie, aardgas en kolen) naar duurzame energie, die ook wel groen of hernieuwbaar wordt genoemd. Dit is energie uit wind, waterkracht, zon, bodem, buitenluchtwarmte en biomassa.
Het Klimaatakkoord van Parijs
In 2015 stelden de Verenigde Naties een nieuw Klimaatakkoord vast in Parijs. Het doel was en is om met elkaar de CO2-uitstoot sterk te verminderen: met minimaal de helft in 2030, naar helemaal geen uitstoot meer in 2050. Zo moet worden voorkomen dat de aarde met meer dan 2 graden Celsius opwarmt en er wereldwijd serieuze problemen ontstaan. Maar liefst 195 landen hebben dit akkoord ondertekend, waaronder Nederland.
Van Parijs naar Zeeland
Het klimaatakkoord van Parijs is in verschillende landen vertaald naar een eigen akkoord. Ieder land, zelfs iedere regio is immers verschillend. En hoe beter de maatregelen zijn toegespitst op een bepaald gebied, hoe groter de kans van slagen. Ilse Pama werkt bij de Provincie Zeeland als coördinator Regionale Energiestrategie (RES). Zij vertelt over de Zeeuwse aanpak. “Het Klimaatakkoord is de basis voor het Nederlandse klimaatakkoord en de Regionale Energiestrategie (RES). Om de doelen te behalen, is Nederland opgedeeld in dertig regio’s. Elke regio heeft zijn eigen klimaat- en energiedoelen, Zeeland dus ook. Onze provincie heeft veel te bieden: we hebben zon, water, wind en het getij. Om daar het beste uit te halen, werken overheden, inwoners, bedrijfsleven, netbeheerders, energiecorporaties en maatschappelijke organisaties samen aan een Regionale Energiestrategie.”
Pionieren
Vijf jaar geleden startte het samenwerkingsplatform Zeeuws Energieakkoord (ZEA) (zie kader op pagina 8) met de RES 1.0. De RES is namelijk niet van de Provincie. Het ZEA bestaat uit vijf organisaties die samen verantwoordelijk zijn voor het opstellen van de RES in Zeeland. Ook Ilse begon vijf jaar geleden bij de Provincie – binnen het team Energie en Klimaat. “Ik stond mede aan de wieg van de RES. We waren toen nog met een kleine club, het was echt pionieren. Hartstikke leuk vond ik dat. De energietransitie is een van de belangrijkste maatschappelijke opgaven van deze generatie. Daarom werken we hier als organisatie aan. Ons team Energie bestaat nu uit bijna twintig mensen.”
Keuzes
De RES 1.0 en de bijbehorende uitvoeringsagenda gaan vooral over de keuzes die we in Zeeland moeten maken om, in 2030, de doelstellingen te halen op het gebied van energiebesparing, wind- en zonne-energie, aardgasvrije wijken en het verduurzamen van mobiliteit. Ilse: “Met het Rijk hebben we afgesproken om iedere twee jaar te kijken hoe ver we zijn. Hebben we het goed gedaan? Wat kan er beter? Omdat de twee jaar bijna voorbij zijn, zijn we nu toe aan de RES 2.0.” Die RES 2.0 gaat er heel anders uitzien, zo blijkt. “Voor de RES 1.0 keken we naar wat er al is aan hernieuwbare energie en wat we nodig hebben. Voor de RES 2.0 kijken we hoe we die gaan realiseren en wie en wat we daarvoor nodig hebben. We hopen die RES 2.0 eind dit jaar af te hebben.”
Op de goede weg
In twee jaar kan er veel gebeuren. De wereld is veranderd. Op sommige dagen wordt er inmiddels meer elektriciteit opgewekt dan het stroomnet aankan. Bovendien stimuleren de huidige hoge aardgasprijzen de overgang van gas naar elektrisch. Daarom is het nodig om de Zeeuwse klimaat- en energiedoelen opnieuw te bekijken en bij te stellen. Dat gebeurt dus in de RES 2.0. Gedeputeerde Jo-Annes de Bat is verantwoordelijk voor de energietransitie . Volgens hem staan we er goed voor: “Als het gaat om het opwekken van duurzame energie zitten we op dit moment op 73 procent van de doelstelling voor 2030.”
Gratis advies
Dat de energietransitie alleen kans van slagen heeft als er op alle niveaus wordt samengewerkt is duidelijk. De Bat: “De overheid kan het niet alleen, inwoners kunnen het niet alleen en het bedrijfsleven evenmin. Daarom steunen wij als Provincie de gemeenten bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van warmtenetten en bedrijven bij het benutten van restwarmte. Ook kunnen ondernemers en maatschappelijke instellingen bij de Provincie aankloppen voor advies bij het verduurzamen van hun vastgoed.” Een voorbeeld is de Zon op dak-regeling. Die regeling is bedoeld voor eigenaren van een groot dak. Dat kunnen boeren, ondernemers of verenigingen van eigenaren zijn. Zij kunnen gratis advies aanvragen voor het gebruik van hun dak voor zonne-energie.
Korting op rente
Voor woningeigenaren biedt de Provincie de Rentekortingsregeling: Ilse: “Wij willen graag dat Zeeuwen hun woning verduurzamen. Daarom hebben we een Rentekortingsregeling in het leven geroepen.” Woningeigenaren kunnen bij het Warmtefonds een lening met een lage rente afsluiten voor energiebesparende maatregelen in hun woning. Om bijvoorbeeld zonnepanelen, isolatiemaatregelen of een (hybride) warmtepomp te financieren. Als de rente van het Warmtefonds 3 procent is, geven wij 1 procent rentekorting. Zo kunnen mensen tegen 2 procent lenen. Kan toch nét dat zetje zijn om mensen over de streep te trekken. Want in deze energietransitie is het belangrijk dat energie betaalbaar en betrouwbaar blijft voor iedereen.”
Zeeuws Energieakkoord
De organisatie van het samenwerkingsverband Zeeuws Energieakkoord (ZEA) stuurt het maken van de Regionale Energiestrategie (RES) aan. Leden van de organisatie zijn Impuls Zeeland, Stedin, de Zeeuwse gemeenten, Waterschap Scheldestromen en Provincie Zeeland. Het ZEA werkt samen met maatschappelijke instellingen, overheden, bedrijven en inwoners aan de uitvoering van de RES.
Beeld zonnepanelen: Mechteld Jansen